სახანძრო უსაფრთხოება, ევაკუაციის გეგმა და ინფორმირებულობა, ხანძრის დროს ევაკუაციის შემთხვევაში - სახანძრო უსაფრთხოების ის აუცილებელი და მცირე წესებია, რომლებიც მთელმა საზოგადოებამ თუ არა, საზოგადოების თავშეყრის ადგილებში დასაქმებულმა პერსონალმა მაინც უნდა იცოდეს, რათა ხანძრის შემთხვევაში მოსალოდნელი პანიკის ნაცვლად, შეძლონ, დაიცვან როგორც საკუთარი, ასევე სხვა მოქალაქეების უსაფრთხოება.

 ბოლო პერიოდში, შენობებში გაჩენილ ხანძრებს თუ გადავხედავთ, ყველგან ერთსა და იმავე პრობლემას ვაწყდებით - მოუწესრიგებელი ხანძარსაწინააღმდეგო სისტემა, უგულებელყოფილი წესები და არაინფორმირებულობა.

 საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილები ვახსენეთ და რა თქმა უნდა, შეგნებულად - სწორედაც რომ ეს ადგილებია ყველაზე მაღალი რისკის შემცველი და იქ უნდა იყოს უსაფრთხოების ზომები მიღებული, სადაც მუდმივად ხალხი მოძრაობს.  

რომელია სახელმწიფოს მიერ გამოყოფილი მაღალი რისკის მქონე დაწესებულებები ?

 დღეს მოქმედი კანონმდებლობით, გამოყოფილია მაღალი რისკის მქონე დაწესებულებები და ობიექტები, რომლებიც სახელმწიფოს მხრიდან სახანძრო უსაფრთხოების სფეროში სპეციალურ მონიტორინგს ექვემდებარებიან. ამ ობიექტებისთვის სავალდებულოა იმ წესებისა და მოთხოვნების დაცვა, რომელიც სახანძრო უსაფრთხოების ტექნიკური რეგლამენტით და სამოქალაქო უსაფრთხოების შესახებ კანონით არის განსაზღვრული. თუ ობიექტები აღნიშნულ მოთხოვნებს არ დაიცავენ, მათ ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობა დაეკისრებათ, ხანძრის შემთხვევაში თუ გამოიკვეთა, რომ მაღალი რისკის ობიექტს არ ჰქონდა დაცული სახანძრო უსაფრთხოების ნორმები, შესაძლოა, ობიექტის ხელმძღვანელობის 6 წლამდე თავისუფლების აღკვეთის საკითხიც დადგეს.

გაგაცნობთ ობიექტებს, რომელთაც სახელმწიფოს მიერ დადგენილი სახანძრო უსაფრთხოების სტანდარტების სრული დაცვა ევალებათ:

• - 100 ნომერზე უფრო დიდი სასტუმროები;
• - სავაჭრო ცენტრები/ჰიპერმარკეტები;
• - 28 მეტრზე მაღალი შენობები;
• - საკლუბო და გასართობ-დასასვენებელი ცენტრები 300 მ​2-ზე მეტი ფართობით;
• - 200 სტუდენტზე/მოსწავლეზე უფრო დიდი შემადგენლობის საგანმანათლებლო დაწესებულებები;
• - სპორტული დაწესებულებები, რომლებსაც 400-ზე მეტი მაყურებლის დატევა შეუძლია;
• - ავტოგასამართი სადგურები;
• - აეროპორტები/მეტროს სადგურები/მატარებლის სადგურები;
• - ნავთობბაზები;
• - 1000 მ​2 და მეტი ფართობის მქონე ხანძარსაშიში ნივთიერების, მასალის, პროდუქციისა და ნედლეულის სასაწყობო შენობა-ნაგებობები;
• - კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლები;
• - 50 საწოლზე უფრო დიდი საავადმყოფოები;
• - სახელმწიფოს კუთვნილი შენობა-ნაგებობები;
• - სხვადასხვა ტიპის ქარხნები;
• - ხანძარ და აფეთქებასაშიში ობიექტები.

 ობიექტების ჩამონათვალს კანონი იძლევა, თუმცა ამ სიასთან ერთად საჭიროა, ვიცოდეთ, როგორ კონტროლდება, თუ რამდენად ასრულებს უსაფრხოების სტანდარტებით დათქმულ მოთხოვნებს თითოეული ობიექტი. სამოქალაქო უსაფრთხოების შესახებ საქართველოს კანონის თანახმად, ზემოხსენებული ობიექტების სახანძრო უსაფრთხოების ნორმების მოთხოვნების შესრულებას 3 წელიწადში ერთხელ (ხოლო მინიმალური შემოწმების გავლის ვალდბულება წელიწადში ერთხელ აქვთ)  ამოწმებს „საგანგებო სიტუაციების მართვის სააგენტო“, რომლის  ინსპექტორებს ობიექტების დეტალური შემოწმების და დარღვევის გამოვლენის შემთხვევაში ობიექტის დაჯარიმების უფლება აქვთ.

 კანონმდებლობა ინსპექტორებს ავალდებულებს, შეამოწმონ სახანძრო უსაფრთხოების სისტემების გამართულობა და შეაფასონ თუ არის თანხვედრაში ობიექტზე არსებული სისტემები იმ სტანდარტებთან, რასაც კანონი ადგენს.  ხარვეზების გამოვლენის შემთხვევაში, ინსპექტორებს მისი დაჯარიმება შეუძლიათ. თუ გამოიკვეთება, რომ ობიექტზე, რომელზეც ხანძარი მოხდა, არ იყო დაცული სახანძრო უსაფრთხოების სტანდარტები, ამას ობიექტის ხელმძღვანელობის სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობაც შეიძლება მოჰყვეს. კოდექსის 243-ე მუხლის მიხედვით, თუ ობიექტზე არ იყო დაცული სახანძრო უსაფრთხოება, რის გამოც 2-ზე მეტი ადამიანი დაიღუპა, ობიექტის ხელმძღვანელს 6 წლამდე პატიმრობა შეიძლება მიესაჯოს.

სტანდარტები, რომლებიც ზემოჩამოთვლილმა ობიექტებმა უნდა დააკმაყოფილონ:

სახანძრო უსაფრთხოების შესახებ ტექნიკური რეგლამენტით, სახანძროუსაფრთხოების დასაცავად ობიექტებმა გარდა შენობის ინფრასტრუქტურის მოწყობისა, იქ დასაქმებული თანამშრომლების გადამზადებაზეც უნდა იზრუნონ. პერსონალი დატრეინინგებული უნდა იყოს იმის შესახებ, თუ როგორია იმ შენობის სახანძრო სისტემა, როგორია ევაკუაციის გეგმა და რაც მთავარია, ეს არ უნდა იყოს მხოლოდ  თეორიული ცოდნა - პერსონალი მინიმუმ 6 თვეში ერთხელ მაინც უნდა გადიოდეს საცდელ ევაკუაციას. ასევე, ობიექტს უნდა ჰყავდეს ცალკე გამოყოფილი პერსონალი, რომელიც ხანძარსაწინააღმდეგო სისტემის შეუფერხებლად ფუნქციონირებაზე იზრუნებს. კანონის მიხედვით, სასტუმროს ადმინისტრაცია ვალდებულია, გააცნოს სტუმრებს სასტუმროს შენობაში სახანძრო უსაფრთხოების ზომების შესახებ შესაბამისი ინფორმაცია.

 რაც შეეხება ინფრასტრუქტურას, ამ მხრივ სავალდებულოა, ობიექტებს ჰქონდეთ საევაკუაციო კიბე და საევაკუაციო გზები, რომლიც შესაბამის სტანდარტებს უნდა აკმაყოფილებდეს. მაგალითად: აკრძალულია საევაკუაციო გზების მოსაპირკეთებლად იმ მასალების გამოყენება, რომელთა სახანძრო საშიშროების მაჩვენებელი აღემატება სახანძრო უსაფრთხოების ნორმატიული დოკუმენტებით გათვალისწინებულ მაჩვენებელს. ასევე აკრძალულია კიბის უჯრედებსა და დერეფნებში საკუჭნაოების და სამშენებლო პროექტით გაუთვალისწინებელი სხვა სათავსების მოწყობა, აგრეთვე კიბის მარშების ქვეშ და ბაქნებზე ნივთების და სხვა მასალების შენახვა. შენობების, სათავსების საევაკუაციო გასასვლელების კარებს, რომლებშიც მუდმივად იმყოფებიან შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირები, უნდა ჰქონდეთ ისეთი სახელურები და ჩამკეტები, რომლებიც იძლევიან დამატებითი ძალის გამოყენების გარეშე, ცალი ხელით კარის გაღების საშუალებას. დერეფნის ან სათავსის კუთხეებში არსებული კარის სახელურების დაშორება გვერდით კედლამდე უნდა იყოს არანაკლებ 0,6 მ. აკრძალულია საევაკუაციო გზებზე ზღურბლების (გარდა კარების ღიობების ზღურბლისა), გასაწევი, ასაწევ-დასაწევი კარების და ჭიშკრების, მბრუნავი კარების და ტურნიკეტების, ასევე სხვა მოწყობილობების დაყენება, რომლებიც ხელს შეუშლის ადამიანთა თავისუფალ ევაკუაციას. რეგლამენტის მიხედვით, შენობას უნდა ჰქონდეს სახანძრო სიგნალიზაციისა და ხანძრის ჩაქრობის ავტომატური სისტემები. ასევე სპეციალური კვამლსაწინააღმდეგო სისტემები, რომლებიც შენობას ძლიერი დაკვამლიანებისგან დაიცავენ. კანონის მიხედვით, აღნიშნული სისტემების გათიშვა დაუშვებელია და მათი შეუფერხებელი მუშაობისთვის პასუხისმგებლობა ობიექტის ხელმძღვანელობას ეკისრება. ობიექტზე გაკრული უნდა იყოს საევაკუაციო გეგმები, ხანძარსაწინააღმდეგო ავტომატურ სისტემებთან ერთად, აუცილებელია, ობიექტში იყოს ცეცხლმაქრები და სპეციალური ჰიდრანტები.

იხ.ფოტო:  ევაკუაციის გეგმა